NEET किंवा JEE नाही जमलं तर आयुष्य संपलं का? हा प्रश्न आज अनेक विद्यार्थ्यांच्या मनात खोलवर घर करून बसलेला असतो. समाज, नातेवाईक, मित्र सगळे आपल्याकडून या दोन परीक्षांमध्ये यशाचीच अपेक्षा ठेवतात. पण खरं काय आहे माहीत आहे का? NEET आणि JEE या फक्त दोन रस्ते आहेत. पण यशाच्या शेकडो वाटा अजूनही तुमच्या पुढे खुल्या आहेत. आयुष्य ही स्पर्धा परीक्षा नाही, तर ती एक शोधयात्रा आहे. तुमच्या क्षमता, आवड आणि जिद्दीचा. या पोस्टमध्ये आपण अशाच काही दमदार पर्यायांबद्दल जाणून घेणार आहोत, जे NEET किंवा JEE नसतानाही तुम्हाला उज्ज्वल भविष्याकडे घेऊन जातील.
12वी नंतर NEET किंवा JEE नसेल तर काय? यशस्वी करिअरसाठी टॉप पर्याय! | What to Do After 12th If Not NEET or JEE? Best Career Options Explained in Marathi
बारावी नंतर अनेक विद्यार्थी NEET किंवा JEE च्या तयारीसाठी वर्षानुवर्षे मेहनत घेतात. पण, प्रत्येकाला यश मिळेलच असं नाही. काहीजण यशस्वी होत नाहीत, काहीजण त्या स्पर्धा परीक्षा देण्यातच रस ठेवत नाहीत. अशा वेळी मनात एकच प्रश्न निर्माण होतो. “NEET किंवा JEE नसेल, तर पुढे काय?”. हे विचारणं पूर्णपणे नैसर्गिक आहे, पण चांगली गोष्ट म्हणजे पर्याय खूप आहेत आणि बरेच पर्याय भरभरून संधी देणारे आहेत.
विज्ञान शाखेसाठी NEET/JEE शिवाय करिअर ऑप्शन्स
जर तुम्ही 12वी विज्ञान शाखेतून (PCB किंवा PCM) पास झाला असाल आणि NEET/JEE तुमचं लक्ष्य नसेल किंवा यश मिळालं नसेल, तरी अनेक पर्याय खुले आहेत.
फार्मसी (B.Pharm)
जर तुम्हाला मेडिकल क्षेत्रात रस असेल, पण NEET नको असेल, तर B.Pharm (Bachelor of Pharmacy) एक उत्तम पर्याय आहे. या कोर्सनंतर तुम्ही फार्मासिस्ट, मेडिकल कंपनीत मार्केटिंग/रिसर्च एक्सपर्ट किंवा स्वतःचा मेडिकल स्टोअर सुरू करू शकता.
बीएससी (B.Sc) चे विविध पर्याय
- B.Sc in Biotechnology, Microbiology, Chemistry, Physics, Maths, IT, Agriculture, Food Technology अशा अनेक शाखा आहेत.
- रिसर्च, प्रोफेसरशिप, आणि सरकारी नोकऱ्यांमध्ये प्रवेश मिळवता येतो.
- UPSC, MPSC सारख्या स्पर्धा परीक्षांना तयारीसाठीही हे कोर्सेस उपयोगी पडतात.
डिप्लोमा किंवा डिग्री इन इंजिनिअरिंग (Non-JEE Colleges)
खूपसे कॉलेजेस अशा आहेत जे JEE शिवायही प्रवेश देतात. खासकरून राज्य स्तरावरील CET किंवा 12वीच्या गुणांच्या आधारावर इंजिनिअरिंग प्रवेश मिळतो. Computer Science, Civil, Mechanical, Electronics, AI/ML हे काही लोकप्रिय ब्रांचेस आहेत.
नर्सिंग, फिजिओथेरपी, BAMS, BHMS (Without NEET in Private Colleges)
काही प्राइवेट कॉलेजेस अशा आहेत जिथे कमी NEET स्कोअरवरही प्रवेश मिळतो किंवा काही कोर्सेस NEET शिवाय करता येतात. मात्र यासाठी आर्थिक गुंतवणूक अधिक असते.
कॉमर्स शाखेतील आकर्षक करिअर पर्याय
जर तुम्ही कॉमर्स शाखेतून 12वी पूर्ण केली असेल, तर पुढील काही कोर्सेस आणि क्षेत्रं तुमच्यासाठी अत्यंत फायदेशीर ठरू शकतात.
B.Com + M.Com / MBA
सर्वात पारंपरिक पण स्थिर वाट असलेला कोर्स म्हणजे B.Com. यानंतर तुम्ही MBA, CA, CMA, किंवा CS सारख्या उच्च पदवी/प्रमाणपत्र कोर्सेससाठी तयार होऊ शकता.
Chartered Accountancy (CA)
CA हे भारतातील सर्वात प्रतिष्ठेचे आणि चांगले उत्पन्न देणारे करिअर आहे. यासाठी NEET किंवा JEE लागत नाही, फक्त CA Foundation पास करून तुम्ही या क्षेत्रात पाऊल टाकू शकता.
Digital Marketing / E-Commerce
सध्या डिजिटल क्षेत्रात प्रचंड वाढ होत आहे. Digital Marketing, SEO, Social Media Management, Affiliate Marketing हे सर्टिफिकेट कोर्स करून तुम्ही फ्रीलान्सिंग/उद्यमशीलतेच्या क्षेत्रात उतरू शकता.
Banking आणि Finance
B.Com नंतर तुम्ही Bank PO, SBI Clerk/Officer, LIC AAO, किंवा Insurance Exams साठी तयारी करू शकता. सरकारी क्षेत्रातील नोकऱ्या मिळवण्यासाठी उत्तम पर्याय आहे.
आर्ट्स शाखा असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी संधी
Arts म्हटलं की काही जण दुर्लक्ष करतात, पण प्रत्यक्षात ही शाखा सर्जनशीलता, प्रशासन, आणि सामाजिक सेवा यांना प्रोत्साहन देते.
BA + UPSC/MPSC
BA मध्ये History, Political Science, Sociology, Psychology, Economics असे विषय घेऊन तुम्ही UPSC / MPSC साठी एकदम योग्य बेस तयार करू शकता.
Journalism & Mass Communication
जर तुम्हाला बोलणं, लिहिणं आणि सामाजिक घडामोडींमध्ये रस असेल, तर BJMC (Bachelor of Journalism and Mass Communication) तुमच्यासाठी सर्वोत्तम आहे.
Hotel Management, Event Management
या कोर्सेसना NEET किंवा JEE काही लागत नाही. विविध प्राइवेट संस्थांमधून डिप्लोमा किंवा डिग्री घेऊन तुम्ही करिअर करू शकता. भारतात आणि विदेशात दोन्ही ठिकाणी मागणी आहे.
Law (CLAT किंवा Direct Admission)
BA LL.B किंवा BBA LL.B अशा कोर्सेससाठी काही कॉलेजेसमध्ये थेट प्रवेश मिळतो किंवा CLAT सारखी परीक्षा दिली जाते. जर तुम्हाला वकील व्हायचं असेल तर हा सर्वोत्तम मार्ग आहे.
हे सुध्दा वाचा:- Polytechnic म्हणजे काय? आणि त्याचा भविष्यावर परिणाम
स्किल बेस्ड कोर्सेस आणि फ्रीलान्सिंग करिअर्स
NEET/JEE शिवाय एक वेगळी वाट म्हणजे Skill-based Learning.
Graphic Designing, Video Editing, Animation
ही क्षेत्रं सध्या कमाईसाठी आणि सर्जनशीलतेसाठी खूप मागणी असलेली आहेत. अनेक ऑनलाईन कोर्सेस उपलब्ध आहेत. Udemy, Coursera, YouTube.
Web Development / App Development
थोडा कोडिंगचा अभ्यास करून तुम्ही स्वतःचं प्रोजेक्ट सुरू करू शकता, क्लायंटसाठी काम करू शकता. सध्या या क्षेत्रात नोकऱ्यांपेक्षा फ्रीलान्सिंग आणि स्टार्टअप्स अधिक चालतात.
Content Creation / Blogging / YouTube
जर तुम्हाला लिहायला, बोलायला किंवा शिकवायला आवडत असेल, तर Blogging, YouTube Channel, Instagram Education Page सुरू करणे फायदेशीर ठरते. यातून जाहिरात, ब्रँड कोलॅब्स, अ‍ॅफिलिएट मार्केटिंगद्वारे उत्पन्न मिळते.
सरकारी नोकऱ्या आणि स्पर्धा परीक्षा
NEET/JEE न देता तुम्ही सरकारी क्षेत्रातही जाऊ शकता. काही परीक्षांसाठी कोणतीही पदवी चालते.
- SSC CHSL, SSC CGL
- Railway Group C/D Jobs
- Defence (NDA, CDS, Navy SSR)
- State-level Police & Forest Department Exams
हे सगळे पर्याय अभ्यासाने आणि चिकाटीने मिळवता येतात.
NEET किंवा JEE न झालं, याचा अर्थ आयुष्य थांबत नाही. खरंतर, हे एक संधी असते. स्वतःला नीट समजून घेऊन तुमच्यासाठी योग्य आणि आनंददायक करिअर निवडण्याची. आज विविध क्षेत्रांमध्ये यशस्वी लोक NEET किंवा JEE पासून दूर आहेत, पण त्यांच्या कष्टातून, स्किल्समधून आणि स्मार्ट निर्णयातून ते पुढे गेले. तुमच्यात क्षमता आहे, फक्त योग्य दिशा हवी.
